Quạt trần có chạy mạnh hay yếu, êm hay ồn, bền hay nhanh xuống cấp… phần lớn đều phụ thuộc vào hộp số quạt trần. Tuy nhiên, rất nhiều người dùng lại chưa hiểu đúng vai trò của bộ phận này. Bài viết dưới đây giúp bạn nắm rõ cấu tạo, chức năng, cách chọn hộp số phù hợp để quạt vận hành ổn định trong nhiều năm.

1. Hộp số quạt trần là gì?

1.1 Khái niệm hộp số quạt trần

Hộp số quạt trần là bộ phận giúp điều chỉnh tốc độ gió, thông qua việc thay đổi điện áp đưa vào động cơ. Mỗi mức số tương ứng một tốc độ gió khác nhau, giúp người dùng linh hoạt điều chỉnh theo nhu cầu.

1.2 Chức năng chính

Hộp số quạt trần đảm nhiệm ba nhiệm vụ quan trọng:

Điều chỉnh tốc độ gió từ thấp đến cao.

Bảo vệ động cơ khỏi tình trạng quá tải khi sử dụng sai mức tốc độ.

Duy trì quạt chạy ổn định, hạn chế nguy cơ rung, nóng hoặc giảm tuổi thọ.

2. Cấu tạo hộp số quạt trần

2.1 Các thành phần cơ bản

Một hộp số tiêu chuẩn thường có:

Cuộn điện tạo sự thay đổi điện áp.

Tụ điện hỗ trợ khởi động và ổn định tốc độ.

Bộ núm vặn hoặc công tắc chuyển số.

Vỏ hộp bảo vệ (nhựa hoặc kim loại).

2.2 Nguyên lý hoạt động

Hộp số hoạt động dựa trên nguyên lý giảm hoặc tăng điện áp cấp cho motor. Mỗi nấc số sẽ tạo ra một mức điện áp tương ứng, từ đó thay đổi tốc độ vòng quay của cánh quạt.

3. Có mấy loại hộp số quạt trần?

3.1 Hộp số cơ (loại vặn số truyền thống)

Ưu điểm:

Giá thành rẻ, dễ thay thế.

Độ bền cao, ít hỏng vặt.

Nhược điểm:

Tốc độ chuyển số chậm.

Một số loại có tiếng rè nhẹ ở mức thấp.
 

3.2 Hộp số điện tử (điều khiển từ xa)

Ưu điểm:

Chạy êm, chuyển số mượt.

Tích hợp nhiều tính năng như hẹn giờ, đảo gió.

Nhược điểm:

Giá cao hơn.

Kén một số loại quạt công suất lớn.

4. Dấu hiệu hộp số quạt trần bị hỏng

4.1 Tốc độ không thay đổi

Vặn số nhưng tốc độ không tăng hoặc giảm – dấu hiệu cuộn điện hoặc tụ điện đã lỗi.

4.2 Hộp số bị nóng khi quạt chạy

Chứng tỏ hộp số phải hoạt động quá tải, có thể do sử dụng sai mức số hoặc linh kiện đã xuống cấp.

4.3 Quạt chạy lúc được lúc không

Có thể do tiếp điểm kém hoặc dây điện bên trong hộp số bị oxy hóa.

5. Cách chọn hộp số quạt trần bền và phù hợp

5.1 Chọn đúng loại theo thương hiệu và công suất

Mỗi hãng như Panasonic, KDK, Asia, Vinawind… có cấu trúc hộp số khác nhau. Luôn chọn đúng mã tương thích với motor.

5.2 Ưu tiên hộp số có tụ chất lượng

Tụ tốt giúp quạt chạy êm, không bị giật tốc hoặc kêu rè khó chịu.

5.3 Không chọn hàng trôi nổi giá rẻ

Hộp số giá quá rẻ thường dùng linh kiện kém chất lượng, dễ cháy tụ và làm hỏng cả động cơ quạt.

6. Bảo dưỡng hộp số để dùng bền 10 năm

6.1 Vệ sinh định kỳ

Bụi bám trong hộp số lâu ngày có thể gây nóng, chập và giảm tuổi thọ.

6.2 Tránh bật số cao liên tục

Dù hộp số chịu tải tốt, nhưng chạy tối đa 24/24 dễ làm nóng cuộn điện và giảm độ bền.

7. Khi nào cần thay hộp số mới?

7.1 Hộp số bị cháy tụ

Dấu hiệu: quạt không quay hoặc rít mạnh khi khởi động.

7.2 Mất số hoặc chỉ còn 1 tốc độ hoạt động

Thường là lỗi cuộn điện, nên thay mới để đảm bảo ổn định và an toàn.

7.3 Hộp số nóng bất thường

Đây là dấu hiệu nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến motor quạt, cần thay ngay.